BRU-AGSB-Z-n1813(vervolg)
Tekst
[VOORLOPIG]VERVOLG VAN DE TRANSCRIPTIE VAN BRU-AGSB-Z-n1813
BRU-AGSB-Z-n1813
vocare cui quidem vocationi absentes obedire debent; quia absentium suffragia nullius ha- bebuntur roboris et valoris Jtem omnes Religiosi et singuli Priori aut P...di vti Abbati obedient Prelatura vacante et siquis rebellionis manifesta indicia dederit; si ipse non valet per Episcopum puniri curabit, qui talis fuerit vere actiua et apssiua in electione noui Abbatis priuabitur. Fiet idem de ijs qui discordiarum auctories fuerint caudatur ne indirecto et illicito modo ad electionem precedatur ne etiam quis promissis minis aut muneribus ad certam aliquam personam inidoneam eligendam cogatur ne deterrimum simonie scelus ibi locum sortiatur; Et si quisquam illicito aliquo modo electus fuerit electio nulla et ...ta habeatur. Non perhibentur tamen Religiosi inter se de bono aliquo et idoneo viro consilium inire et sic sesse mutuo ad ma- iorem vtilitatem animarum suarum et monasterij iuuare Vbi iam commissarios delegatos Religiosi intellexerint Prior aut Pieses consilio ceterorum Religioso- rum ad eos scriber et instanter rogabit, vbi sibi commissam prouinciam quanto- c...us exequi velint, ne longiore dilatione Pastoris, lupus rapare desertum gre- gem inuadat. Voterunt expropter si necesse fuerit duo ex prudentioribus Religi- osis ad eos mitti Dies quoque aduentus Comissariorum singulis Religiosis a Vri- ore vel Vieside tempestiue pronunciabitur. Hore electioni statute missa de Sancto Spiritu solemnis a Priore aut Preside decantanda promittetur, cunc- tis Religiosis et Commissarijs presentibus. Quod si vno die electio expedire non possit totidem misse decantabuntur quod dies electioni impenderint Electione facta rogabuntur Commissarij factat... elec- tionem Principibus primo quoque tempore transmittere; et si opu... fuerit, domesti- cus vel alius quispiam fidelis ad breuiorum expeditionem consequendam destinari poterit Studebunt etiam Religiosi vnanimi consensu in personam a Principibus electam (nisi de eius inhabilitate et insufficientia aperte constet) consentire et persona electa electione de se facte. Cuius ad confirmationem et benedicti- onem priusque non procedatur, exactissime omnia ea obseruabuntur que sacri ca- nones et Pontificale Romanum proscribunt
Caput Octauum De Abbate et quomodo Religiosi cura eum[?] se habere debent
Regula Preposito tanquam Patris obediatur etc. Honore coram vobis Prelatus ut vobis timore coram deo sustratus sit pedibus vestris Vnde et vos magis obediendo ipsius miseremini qui quanto in loco superiore tanto in periculo maiore versatur
Scriptura sacra Obedite Prepositus vestris et subiacete eis, ipsi enim peruigilant quasi rationem redditum pro animabus vestris Dum Abbas electus et confirmatus fuerit, studebunt eum omnes et singuli Religio- si filiali amore prosequi, cogitantes sedulo, quod quanto in loco superiore positus sit, tanto in proculo maiori versetur Vt autem Religiosi sciant certam quandam normam in reuerentijs faciendis subscriptas regulas exactissime obseruabunt Vbi... Religiosos Abbas pre...erit cernui nonnihil subsistentes ca...te aprto re- ...ebuntur Si abbas exhi... conuentum transierit vbi Religiosi forsita... sedent capitel apa... assurgent et vt supra deferent reuerentiam stantesque permanebunt Jdem facient dum per chorum refectorium aut Capitulum venerit etiam donec ad locum suum peruenerit
[18] [canebunt]
Canebunt diligenter ne Abbatem cum aliquod lequentem interpellent aut inter turbent Dum illi leqqui necesse quis habuerit cum omni humilitate et reuerentia paucis id verbis facient: caput sine ipsius permissione non tegent nec coram eo sede-bunt
Si horis intempestiuis et loci illicitis ab Abbate inuenti et reprehensi fuerint veniam humiliter petentes cum modestia disedent. Dum alias pro offensis etiam minimis ab Abbate corripiuntur dicentes mea culpa veniam petent. coram Abbate curabunt sedulo Religiosi vt in habitu suo et moribus singularem quandam modestiam preseserant et vt a verbis leuioribus abstineant. Etsi vero Religiosi vltra illam de qua sepe dictum est reuerentiam Abbati om- nino debeant eam tamen ipse Abbas etiam morum suorum grauitate et sanctimonia sibi parare atque tueri per virili conabitur, nec accepta abute- tur potestate, sed magis magisque seipsum rationis et abstinentie quodam fre- no cohibebit, quia alium in monasterio supra se a quo cohibsatur non habet non enim idea Prelatus est vt discipline regulari subiectus non sit, sed vt quod nomen sonat, in virtutum cultu et regule claustralis obseruantia sub- ditis suis proferri allaberet, memor illius si P[atris] Augustini in Regula. Ipse vero qui vobis preest non se exissimet potestate dominante sed charitate ser- uiente felicem. Circa omnes bonorem operum se prebent exemplum corripiat inquietos consoletur pusillanimes, suscipiat infirmos, patiens sit ad omnes, disciplinam, libens habeat metuendus imponat; et rogiter se pro suis sub- ditis redditurum esse rationem Quapropter Prelatus fiequens sit domi nec a monasterio absit nisi vel virgente necessitate aut euidenti vtilitate sua- dente; Imo nunquam duobus mensibus absit integris nisi causam conuentui suo insinuet et si que difficultates sint exponat. Elocationes etiam decimarum et terrarum fient per Prelatum presente vno aut altero ex senioribus monasterij. Curabit quoque sigillum conuentus sub tribus clauibus reseruari; quarum vnam habe- bit Prelatus duas alias duo seniores et in eadem arca in qua reseruatur sigillum etiam munimenta domus includantur. Abbas etiam omnium receptorum et expositorum sibi rationem reddi curabit singulis annis idque assumptis sibi in eam rem duobus ex senioribus
Caput nonum De officiarijs et eorum officijs
Etsi omnia officia ab Abbate originem ducant sitque ipse omnium officiorum mo- nasterij epitome et compendium atque ad eum percipue spectet morum et vite subditorum suorum curatio, correctio et reformatio quoniam tamen tam spiritu alium quam temporalium cura ac solicitudine distractus non valet omnibus sigillatim ...tendere superest vt partes suas alijs demandet et auctoritatem suam alijs quodammodo distribuat atque communicet ijs potissimum quis scit non aliter quam personam suam administraturos quorumque plane testatam habe- at fidem integritatem experientiam et sane si quo in munere in Priore
[19] [suppriore]
BRU-AGSB-Z-n1813
suppriore, nouitiorum directore caute et circumspecte prouidendum est quando quidem ex his monasterij et Religiosorum ceterorum quies pax salus fama status manifeste dependent: itaque viri quam preudentissimi benignissimi et quod caput est pijssimi diligenter ab Abbate qui cuiusque religiosi indolem inclinationemine tam ad bona quam ad male aduertant vt bonos in virtute confirment et foueant ma- les vero ab erroribus reuocent.
Statutum primum De Priore
Prior prima est ab Abbate persona qui cum ab eo denominatus et constitutus fuerit, consilio tamen cum conuentu prius habito, super prefata persona institu- enda, primum vbique locum obtinebit, obedientem, illi religiosi in omnibus tanquam Abbati vtpote ipsius vicario: et vt Religiosis bene innotescat quomodo aut qua- liter sese erga eum habere debeant; et ille vicissim auctoritatem suam intelli- gat, subscriptas ordinationes vtrimque curiose obseruare conabuntur. Imprimis Regulam omnibus seruari faciet. In choro quam exactissime seruabit et Religiosis omnibus seruari faciet In choro capitulo refectorio quam alibi vbique primum locum ab Abbate habebit numquam tamen illius cathedram vspiam occupabit Capitulum culparum singulis diebus veneris cum omnibus Religiosis habebit juxta formam in cap. de capitulo culparum prescriptam. Religiosi in choro capitulo refectorio et alibi reuerentiam ei exhibebunt capita inclinando et delegendo cum transit. Religiosos ad pietatem et obseruantiam Regule et statutorum non sat sepe admo- ebit, negligentes reprehendet et corriget et pro delictorum grauitate peniten- tias iniunget. Abbate absente nunquam sine graui causa egredietur, nec Religiosos egredi per- mittet, nisi peculiare mandatum Abbatis habeat; conabitur eum maxime tunc sedulo et stricte regulam et statuta seruari et multo difficilius quid- quam alicui concedet quam si Abbas domi esset. Ceteris officiarijs dum Abbas domi non fuerit superintendet nullos tamen mu- tabit, constituet au destituet; sed ad Abbatem deferet[?] si quid graue per officiarium peccatum fuerit quod ipse emendare non valet aut auctoritatem excedit. Si quid autem grauioris negotij interuenent in Abbatis reditum differet consilioque supprioris in huiusmodi vtetur. In choro hebdomadam non seruabit, nisi paucitas sacerdotum id requirit et Abbas eo respectu ordinauerit Ad refectionem aut mensam non leget. In rebus minoribus etiam Abbate domi existente licentiam dare potest pro sua prudentia. A choro capitulo refectorio non facile se absentabit Abbate absente: si tamen tam grauit causa interuenerit que absentiam requirit causam Abbati redeunti dabit In dormitorio diligentem curam habebit vt lumen bene seruetur et tempore sta- tuto ab omnibus extingantur Ignem etiam in calefactorio ne quid mali facere possit sepe visitabit; maxime dum Religiosi cubitum concesserint Abbati Prior omnem vbique reuerentiam et obedientiam deferet, sicuti alij Religiosi ... moribus suis et molibus omnem modestiam et pietatem coram religiosis demonstravit In obseruatione regule et statutorum ita irreprehensibilem sese vbique et semper habe- re conabitur vt Religiosi illius bono exemplo illecti in omnibus se peremptiores et obedientiores exhibeant.
[20] [Statutum]
Statutum secundum De suppriore
Vbi creuerit religiosorum numerus, poterit Abbas Suppriorem constituere qui Priorem immediate sequitur, quo absente vices eius in omnibus et per omnia geret in capitulo, refectorio quam alibi, hebdomadam tamen in choro tenet et ad men- sam legat.
Statutum Tertium De iuniorum et nouitiorum directione et Directore
Etsi hoc officium Priori aut suppriori commilli? soleat, poterit tamen Abbas vbi illi visum fuerit aut religiosorum, maior numerus requisiuerit alteri committere Director nouitiorum vt diximus maxime prudens, benignus et pius erit, vt iuni- orum, et nouitiorum indolem inclinationemne scintari et aduertere possit; proinde per humilia exercitia sepe prebabet vtrum cure sue commissi iuniores vere hu- miles sint et humilitatem profiteri velint diligenter etiam disquiret an mun- dum vere reliquerint et an ex vero zelo deo seruiendi ad monasterium vene- rint, sepiusque illos ad vere vite viam perfectionem exhortabitur. nouitius eum nihil est quam futuri religiosi velut semen et planta, que si vitiosa fue- rint et negligentius habita, milla vere religionis spes residua manet: quare per omnia bene perbari debet eum igitur iuuenem aliquem instruendum acce- perit et monasterio vtilem perspexerit futurum in virtute confirmabit et fo- uebit: dum autem inutilem ab erroribus quantum polerit reuocabit, atque dum contumacem et incorrigabilem iudicauerit tempestiue Abbati denuncia- bit, vt ablegetur antequam contagione pestifera plurimos perdat. Capitulum culparum cum plures fuerint cum ijs sepe habebit in quo peniten- tias iniunget pro negligentiarum et delictorum grauitate. Instruet etiam nouitium de inclinationibus, incessu, statu et ceteris mori- bus et ceremonijs religiosis quomodo oculis habere demissos linguam mode- stam et bene custoditam quomodo in singulis actibus humilitatem proferre deberet docebit etiam tractim et distincte legere, cantare et pro festo- rum celebritate altiori vel demissionis veoce Item quomodo cum Abbate Priore et ceteris religiosis versari debent: frequenter etiam sortabitur pro- prium sensum voluntatem consilium proprium propter obedientiam exire carnales concupiscentias reprimere veliora et humiliora quecunque opera ala- criter amplecti: veterem hominem exuere cum actibus suis et nouum induere cubiculj et et quietis studiosissimum amatorem facere conabitur: otium tan- quam satane puluinat fugere suadebit: lectionibus sacris, orationibus meditationibus et manuum operibus assidue occupatum detinebit nouitius etiam vt sibi melius consulat et tentationes siue actus in aliqui spritus fortius reprimat directori suo arcana cordis suis sepius aperiet nec quidquam habebit quod illum celatum esse velit iuxta dictum sapientis: fili siue cons... nihil fereris et post factum non penitebit Nouitius etiam collo- quiijs aliorum non facile sese ingeret; sed illud sapientis obseruabit: adolescens vix loquer... in tua cause et si bis interrogatus fueris haberit caput responsum tuum in multis esto quasi inscius et audi sinceris simul et querens: in medio mag
[21] [natorum]
BRU-AGSB-Z-n1813
Statutum primum Quomodo Religiosi habere se debeant in templo et officio diuino fol. 3
§ Officio matutino statuitur vndecima noctis sic incipit primum statutum, cui cetere hore diuini officij sequentes conformate sunt videm signum prepositum folio 3 Huic statuto pro parte contradictum fuit Vide in calce statuto rum signum hic appositum ... vnde fuit mutandum provi hic sequitur Officio matutino statuitur hora quarta cui proponitur primus pulsus ad medium quarte Officio prime medium septime immediate post meditationem cui subsequetur primum sacrum de domina nisi ista hora alterius misse sit obligatio Officio tertie hora nona immediate ante summum sacrum cui proponitur primus pulsus ad medium none officio sexte post summum sacrum officio none post prandium Notandum tamen quod diebus ieiunij tertia subiungatur prime et sexta ante summum sacrum decantetur nona post summum sacrum In quadragesima vero nona sexte addatur ante summum sacrum: quando due misse cantande sunt prima est de festo seu de quo factum est officium que magis solemnis est que fit immediate post primam secunda de tempore que fit hora ordinaria summi sacri que d... hora nona ... non est ieiunium
[20-21]
BRU-AGSB-Z-n1813
Officium vesperarum decantabitur dominicis festiuis diebus hora secunda: ferialibus estiuo tempore hora quarta premisso primo pulsu media hora ante Hyemali vero a festo omnium sanctorum vsque ad dominicam primam quadragesime ad medium quarte Officium completorij cantabitur hora sexta immediate ante cenam: tempore quadragesimali quando vespere fiunt ante prandium completorium cantabitur post prandium hora quarta premisso primo pulsa ad medium: quibus etiam diebus hora sexta vespertina legetur officium paruum D. Virginis sequentis diei si sit legendum vel officium defunctorum aut psalmi graduales vel septem psalmi cum lijtanijs [hoc modo] si vero nihil harum legendum sit, legemus punctum passionis domini quod meditabi... vsque ad medium septime et hoc furt... in com- mutationem comestionis olei quod ratione statutorum singulis heb- domadibus quater et hebdomada sancta integra obliga... comedere vide fol. 28. in declaratione statuti capitis tertij. Quod ... officia pretacta legenda esse hora sexta sic accipe Si feria secunda non accurrat officium nouem lectionum, officum B[eate] marie legetur ante matutinas et officium defunctorum eadem feria vesperi hora sexta: si autem illa hora fuerit impedita ratione sequentis ferie pro officium Beate marie adiungetur officium defunc- torum completorio eiusdem diei feria vero quarta et sexta quando sequenti die officium est feriale psalmi graduales et psalmi pe- nitentiales legentur tempore per breuiarium ordinato si vero sequenti die officium fuerit nouem lectionum pretacta officia legentur hora sexta pomeridiana si vero etc[eter]a
A copia vsque ad horam octauam tempore estiuo peterunt ambulare vel hyemali se calefacere qua hora dabitur signum a d salue cui subiungentur litanie ordinate religio tem- pore vsque ad medium none fiet examen conscientie quo audito omnes cum silentio ad cellas suas sesse conferent cetera provt sequ...atur in eodem statuto ad illud signum et ad illa verba modum dandi signum etc[etera] vnde fol. 4 vsque ad tridum capitis
BRU-AGSB-Z-n1813
magnatorum non presumas, et vbi sunt senes non multum loquaris hinc omni cum submissione et verecundia ad interrogata trenibus respondere discat Cum extrandis rarius loqui permittetur cum necesse fuerit ad faciet adstante directore aut alio a Priore aut directore committendo Directori nouiti...os non tantum anno probationis suberunt: sed etiam donec sacer- dotes fuerint, nisi Abbas ex causa aliquem subtraxerit, habebitque director cum ijs capitulum culparum bis in hebdomada diebus lune et mercuij hora maxim... illi commoda. Nouitio ante professionem mouenti in voluntate perseuerandi idem beneficium precum conceditur quod Religioso professo; catalogo tamen anniuersarij non inscribetur.
Statutum Qartum De Studio et Professor...
Scriptura sacra. Initium sapientie timor domini. Ama scientiam scriptu- rarum et carnis vitia non amabis Concilium Trid. In monasterijs quoque monagerum vbi commode fieri queat etiam lectio sacre scripture habeatur; qua in re si Abbates negligentes fue- rint Episcopi eos ad id opportunis remedijs compellant. Habebit igitur monasterium continuum Professorem religiosum aut virum aliquem probum sufficientem et ecclesiasticum qui religiosos in sacris litteris vel alijs si necesse sit certis horis ab Abbate per diuini officij et regularium ex- ercitiorum commoditate prescribendis instruat: quo nomine eum religiosi in debito honore habebunt, et a lectionibus suis non minus quam ab horis regu- laribus, sine Abbatis aut Prioris permissu absentare audebunt.
Statutum Quintum De Cellario
Regula - Sicuti pascimini ex vno cellario sic induamini ex vno vestiario: siue autem qui cellario, siue qui vestibus, siue ... codicibus proponuntur, sine mur- mure seruiant fratribus suis. Ne Abbas terram et temporalia minus curando celestia anullat aut diuina neglictui habeat iuxta d. Benedicti monita inquientis non plus ger...t Abbas solicitudinem de rebus transitorijs quam de salute animarum, religioso alixui economie curam committet qui in temporalibus fidelis et prudens ei possit esse adiutor et dispensator, et vt Abbas hinc possit esse securior, sepius ab eis to- tius administrationis rationem exiget. Cellarius igitur diligentem curam habebit famulorum et operariorum et eos frequenter ad pietatem et preceptorum dei et ecclesie obseruantiam hortabitur; prout etiam vt rerum sibi commissarum sedu- lam curam haberent et ne quid corrumpi aut perdi permittant Principiorum et fundamentorum fidei ignaros de necessarijs instruet aut instini curabit: si quos inutiles perspexerit de Abbatis consilio dimitter: rationem Culine braxato- rij, pistrine, totiusque rei familiaris habebit et vt omnia ad maiorem monasterij vtilitatem applicentur et in tempore omnia parata sint diligenter curabit Cellarius etsi exemplam marte cuius suscepit officium erga plurima turbari ne- cesse habent debet tamen sic actiones labores ... externos temporare vi tamen ora- tioni lectioni ac meditationi scripturarum aliqua ex parte diei, exemplo Prophete Dauit vacet, vespere et mane et meridie narrabo et anunciabo et exaudiet
[22] [vocem]
vocem meam. Porinde quietem cubiculi non penitus relinquere debet, nec a cho- ro, refectorio, capitulo culparum sine consensu Abbatis abesse, et ad cubiculum quasi ad tutissimum et quietissimum portum sepius ...ere; vt legendo, orando et meditan- do turbulentes minu sui motus ex rerum externarum cura emergentes sedare et in arcanis sui pectoris aliquid salubre recondere quod s..e cure subditis suauiter ac sapienter eructare possit et valeat. Cellarium vbi nimium grauatum viderit Abbas poterit ei Religiosum vel alium ali- quem fidelem in adiutarium dare, qui nihil magni nec noui contra cellarij ordi- nationem faciet: sed omnia cum eius consensu et consilio ag...t. Exceptis Priore, Cel- lario et infirmario dum pro infirmis necessarium est, nullus culinam ingredietur, vt nec coctrinam cerenisiariam, penuarium, pistrinum et alias officinas.
Statutum sextum De refectorio et Refectorario
Regula. Cum acceditis ad mensam donec inde surgatis quod vobis secundum consuetudinem legatur, sine tumultu et contentionibus audire, nec sole vobis fames sumant cibum: sed et aures esuriant dei verbum. Scriptura. Regnum, celorum non est esia et potus. Cura refectorij vni religiosorum committitur, qui tam ad prandium quam ad cenam et collationem mensam insternet: per prandio ad medium duodecime diebus vero ieiunij hora duodecima: pro cena vel collatione immediate post completorium; vel post meditationem vel officium quod fit hora completorij. Refectorarius etiam panem potum et cetera edulia salina pocula vitra cul- tros candelabra et similia ad refectionem pertinentia fideliter conseruabit et de ijs rationem cum rogatus fuerit reddet Eius officium erit tempestiue albuere aut ablui curare que immunda erunt: ad refectionem signum dare ad quod reli- giosi omnibus pretermissis accurrere debent et congregari in capitulo vbi om- nibus confidentibus punctum vnum aut alterum ex Thoma a kempis legetur per versicularium, qui ab hebdomadario benedictionem accipit in hac forma Regularibus disciplinis instruat nos omnipotens et misericors Dominus amen: et dum Preses signum dederit incipitur psalmus miserere mei deus, cum de profundis et oratione dominica et orationibus pro defunctis fundatoribus benefactoribus, Abbatibus, fratribus etc. hoc enim pium est et valde salubre ad quod tenemur ex debito fraterne charitatis et iure diuino pro beneficijs nobis impensis. Hisce peractis bins et bini iunioribus precedentibus ad- refectorium pergunt et imagini crucifixi que supra mensam Abbatis est humiliter sese inclinantes distinctis hinc inde choris incipit hebdomadarius benedictionem prout in fine breuiarij habetur. Dum lector benedictionem petit caput inclinat ad hebdomadarium a quo benedictionem accipit. Ad mensam continuo legetur sacra scriptura et eius interpretatio et pius aliquis ... prout Priori videbitur. Religiosi ...es singuli seruatis suis vnibus ad mensam legent; nisi suppri- oris hebdomada fuerit et presidere debeat tunc alium substituet: quia nullus presidet absente Priore nisi supprior.
[23] [lector]
BRU-AGSB-Z-n1813
Lector semper ea que legere debet preuidebit et aures inter legendum correctori qui ordinarie Prior est aut Lector Theologie eriget. Lector etiam non incipit nisi strepitus accubantium conquieuerit: lectioni que etiam Religiosi magis intendent quam epulis vt ne sole fauces sumant cibum sed et aures esuriant dei verbum. Horreant Religiosi ob cibum et potum murmurare: sed si Religiosis aliquid de- sit: vel infirmitas aut imbecillior veletudo aliquid desiderauerit, humiliter Refectorario indicetur; qui de consilio Abbatis aut Prioris aliquid specialiter dari curabit: hinc frquenter circumspeciet, ne forte quid alicui desit quod supplere possit. Per fenestram accipitur cibus; cauebit tamen refectorarius aut minister aut quiuits alius superfluos sermones conferre cum ijs qui ab alia parte sunt: sed modesto dicant, que pro necessitate religiosorum dicenda habent Si quando gratia singulari colloquium tempore refectionis indulgetur, caueant Religiosi ne inutiles viris dignos recrentque sese in dei timore secundum faci- em sanctorum, omnem excessum potus vitantes et horrentes Nullus Abbati nisi petita licentia provibet et si ille alicui biberit ille cui bibit assurget et acclinabit, caput detectum tenens donec biberit. Ad refectarum non facile hospites admittantur, bisi sint Religiosi aut ecclesiastici aut alius viri timorati, quorum probitas nota est, lectio tamen et silentium eorum causa non facilete [faciliter] intermittatur, poterit tamen si latine lingue ignarus admittitur, lectio flandria aut gallica haberi. Tempore hiberno in calefactario, dum necesse fuerit, ignis sanetur per Refectora- rium vel per alium quem Abbas statuerit; idque post matutinum primam post missam maiorem post prandium et cenam pro frigoris intensione Ad ignem vel silentium plane tenebunt wel silentio vtiliu loquentur. Ad collationem tempore ieiunij et abstinentie omnes conuenient sicut ad refec- tionem; etqi potus tantum cum pane et sale apponatur mense Lectio sacra habebitur et benedictionis loco dicet hebdomadarius vt sequitur: nostem quietam vitamque beataam tubuat nobis omnipotens et misericors dominus deinde omnibus considentibus legetur donec ab Abbate aut Priore signum detur ac quod lector se erigens et inclinans dicit Benedicite, hebdomadario bene- dicente in hac forma, larptor[?] omnium bonorum benedicat collationem ser- uorum suorum Collatione absoluta dicit Hebdomadarius Adiutorium nostri in nomine domini respondetque conuentus qui fecit celum et terram: hinc le- gentes domine ne in furore tuo etc. ad templum pergent. Refectorario subsidio erit per hebdomadam ille qui desist esse lector: dum, tamen illius vices fuerint legendi ad refectionem, alium si necesse sit ab Abbate aut Priore petet in locum suum constitui; alias minister officium supplebit. Vt lectori satisfiat curabit Refectorarius aut Minister vt in fine mense omnia pro lectoris refectione necessaria appeonantur ne impediantur a gratijs et nonis Lector etiam Refectorario cum a gratijs redierit subsidia erit in mappis plicandis et ceteris peragendis. Refectorarium etiam tendebit Religiosos et radet nisi Abbas per alium fueri curauerit.
[24] [Statutum 7 ...]
Statutum septimum De vestibus, vestiario et tonsura
Regula Vestes vestras in vnum habeatis sub vno custode vel duobus vel quot suffice- re potuerint ad eas excutiendas ne a timea leduntur? et sicus pascimini de vno Cellario sic induamini ex vno vestiario. Indumenta vestra secundum arbitrium Prepositi lauentur siue a vobis siue a fullonibus ne interiores anime sordes contrahat munde vestis ni- mius appetitus. Non sit notabilis habitus vester, nec affectetis vestibus placere sed moribus Vestimenta vero et calceamenta quando indigentibus fuerint necessa- ria, dare non differant, sub quorum custodia sunt que poscuntur
Sacra scriptura Ecce qui mollibus vestiuntur in domibus regum sunt. habentes ali- menta et quibus tegamur, his contenti simas? Alicui etiam Religiosorum demandatur cura vestium qui quantum domis facultates ferunt singulis prout cuique opus est administrabit veterem semper dum nouam dat recipiens omniumque exatam rationem Abbati bis in anno reddet. Hic tempus Lauandis vestibus indicabit, extra quod sine vestiarij consensu nemo vestem lauari faciet. Ille etiam tempestiue rup- tas et laceras reparari curabit. Vestiarius eos que vestem negligentius curant reprehendet et per Priorem si necesse fuerit reprehendi curabit. Religiosi vestes inter se commutare profitentur. Religiosus etiam ve- stem ob vilitatem non sperner: sed contentus erit modo frigus arrea- tur et nuditas tegatur. Nullus vestem a parentibus aut amicis ac- cipiet sine Abbatis aut Prioris consensu. Nullus pecunias vndecunque venientes applicare potest vestibus aut libris emendis sine licentia. Habitus noster est tunica alba infra et supra et vocetum lineaum tribus aut quatuor palmis tunica breuius. Tibialia alba, pilei nigri vti et calcei qui tamen intra claustrum esse possunt albi: chlamijs nigra: Cho- ralis vestis est superpellicium lineaum longitudinis roceti, et almutium ad brachium dextrum pendens a Paschale vsque ad festum omnium sanctorum; a quo festo vtimur in choro cappis nigris, instar earum quas gerunt canoni- ci seculares, exceptis caudis, Jndu...gijs et linteaminibus lineis et culcitris lana suffultis vtimur in dormitorio: sed ceruicalibus plumatis sicuti in moribus motibus vestibus et ceteris omnibus vniformitatem ser- uare monemur: ita etiam in tonsura: quare eadem forma omnes ...dentur et eodem tempore nec barbam vllus nutiret: Rasura fiet singulis quindecus aut tribus septimanis: forme autem nostra hec est, rotunda corona et capilli ad aures vixidum attingentes, latitudinem quatuor digitorum continentes.
Statutum Octauum De infirmario siue infirmorum curatore.
Regula. Aegrotantium cura, siue post egritudinem reficiendorum, siue aliqua
[25] [imbecillitate]
BRU-AGSB-Z-n1813
imbecillitate etiam siue febribus laboratium vni alicui debet iniungi vt ipse de Cellario petat quod cuique opus esse perspexerit Lauacrum [bath] etiam corpori cuius infirmitatis necessitas cogit minime denegetur
Sacra scriptura Supportate inuicem in charitate. Estole misericordes sicut Pater vester cele- stis misericors est. Beati misericordes quoniam ipsi misericordiam consequentur Infirmarius precipue debet esse benignus patiens misericors et timens de- um, qui circa infirmos, maximam curam gerat. Illius enim est infirmis com- pati, visitare, libens et frequenter consolari, necessaria tempestiue procu- rare et alacriter ministrare libros horis dicendis parare et alios pios si egritudo permittat. Infirmarij officium est cum morbus ingrauescit Abbati aut Priori tempestiue indicare et confratrum sacrificijs et orationibus commendare aut commendari curare et vt sacramentis Ecclesie communiri possit Proinde illius etiam erit ab Abbate et Priore subsidium petere et confratrum auxilium; maxime talium qui pijs et salutaribus nouitis animare et consolari valerint Infirmum continuo lecto decumbentem non facile salum relinquet nec ab eo discedat nisi alium interea substituerit; agonem etiam et mortem indica- re et necesssaria ad sepulturam preparare. Religiosi bini aut terni octo diebus per annum poterunt ambulare inuisen- do amicos, recuperande vel continuande valetudinis gratia.
Statutum nonum De Bibliotheca et Bibliothecario
Scriptura sacra. Ponite librum istum in latere arce federis in testimonium co- ram domino vt sit in bona custodia et magna reuerentia coram sacerdoti- bus et omni populo. Locus etiam in monasterio designabitur libris et studio Religiosorum cui parti- cietur ab Abbate Religiosus, qui cum magna cautela et firma clausura omnes libros custodiat et proprijs nominibus annotatos habent et per singulos an- nos ter aut quater recenseat et mundet vt ab omni putredine pulueris ab incendio ignis, et stillicidio humoris et raptu furis, et strepitu clamoris a luto pedum et morsu vermium ab omni macula et ruptura foliorum nu- munes inueniantur sicque Religiosi accipiant in manibus ad legendum: si- cut simeon iustus puerum Iesum in vlnas suas ad pectandum et osculan- dum. Abbas etiam et Prior copiam omnium librorum annotatorum retinent, vt sciant quorum rationem cum necesse fuerit exigere debeant. Bibliothecarius extraneis nullos sine Abbatis consensu libros mutuos dabit nec domesticus sine annotatione. Dum de Abbatis consensu extraneo librum dat muto chirographum accipit quod seruandum Abbati aut Priori tradet. Nullus Religiosorum etiam foris librum sibi motuo dari petet sine Abbatis aut Prioris consensu Libros hereticos aut suspectos sine consensu legere aut penes se detinere grauior culpa est; lasciuos autem et obscenos gra- uis culpa sacra biblia missalia breuiaria nullus immutabit aut corri- get
[26] [Statutum 10t...]
Statutum Decimum De Portarijs
Parte maiori claustri preficietur pius aliquis Religiosus aut fidelis famulus qui benignitate aut affibilitate et duorum probitate sit preditus Hic man- siunculam aliquam circa portam habebit, vbi per diem manere possit vt eam contrimo? clausam teneat et nullum ingredi aut egredi sine Abbatis aut Prioris consensu permittet tradetque vesperi post litanias claues Priori aut Suppriori easque mane post primam repetet. Dum aliquis aduenerit qui religioso loqui voluerit non Religiosum illum vo- cabit: sed prius Priori aut Suppriori indicabit, literas etiam si quas acceperit siue ab extraneis ad Religiosos siue a Religiosis ad extraneos Priori aut Suppriori tradet, nec quidquam Religiosis dicet jdem de muneribus faciet Hospites primum semper ad orationem in Ecclesiam deducet vt impleatur illud scripture: Querite primum regnum dei et cetera adijcientur vobis nullos vnquam decet ad communia hoc est vbi religiosi simul congregati sunt eum etiam Religiosi cubitum iuerint sine graui causa ad portam non ibit feminas nullo vnquam tempore intromittet; poterunt tamen Religiosi pro necessitate feminis loqui in loco vbi ab alijs videri possint nunquam tamen soli, nisi cum Matre aut sorore, aut aliter valde propinqua. Portarius autem Bassicourti siue anterioris porte erit vir etiam fidelis et virtute preditus; celess si fieri possit qui ad portam continuo manat et egredientibus siue ingredientibus aperiat famulos vero postquam porta clausa est non permittet egredi aut ingredi siue Abbatis aut Cellarij expresso con- sensu, nec etiam extraneos, porta autem illa claudetur statim post solis occa- sum sera nocturna, mane aperietur post solis octum. Dum extranei aduenerint non eos ad Abbatis cubilum aut culinam, sed ad aulam ducet ibique eos relinquet donec Abbati aut Priori aut etiam Cellario indicauerit Eos qui Religiosis loqui voluerint, ad portam claustri deducet Extraneis omnem humani- tatem et honorem maxime religiosis et Ecclesiasticis deferre studebit et charita- tis officia offeret. Extraneis certus aliquis locus designabitur a claustro et Reli- giosis distans, in quo lecti et necessaria pro sorum qualitate et commoditate habe- antur: si aduenientes Religiosi fuerint domestici, Religiosi qui eis occurrent genu flectentes et manum osculantes aduentum gratulabuntur dicendo ora pro me pa- ter aut domine: si Episcopi aut Abbates fuerint, tam diu in genibus permanebunt donec benedictionem alleperint aut surgere iubeantur. Portam etiam si hospitum cura ei data fuerit officium erit aduenientium pedes lauare aut lauari curare; aut saltem aquam calidam et celera ad lotionem nece- ssaria, si se lauari non permittant, preparare. Portarius etiam eleemosinas pro ordinatione Abbatis aut Cellarij et monasterij facultatbibus erogabit; hinc diligenter obseruabit ne foris venientes, etiam quaui[?] tumnis pauperes durius accipiat aut contustet: eis tamen qui serius (quando nimio... porta sera nocturna clausa ets) non facile aperiet, nisi prius personis et causus aduentus bene cognitis. Dictos omnes officiarios sedulo admonemus quatenus quisque fideliter officium sibi iniunctum exequatur prout in domino confidimus: si quis tamen negligens et contumax inuentus fuerit et correptus eliquoties sese emendare noluerit tanquam contumus et inobediens seuere corrigatur et destituatur.
[27] [Petent]
BRU-AGSB-Z-n1813
Petent etiam omnes et singuli officiarij tam spirituales quam temporales officiorum suorum singulis annis ab Abbate absolutionem in vere mortificationis signum Abbas autem non sine causa facile absoluet
Caput Decimum Statutum vnicum De dormitorio et eius clausura
Dormitorium constituetur loco maxime sano et a distractionibus libero; in quo cubiculum quisque separatum habebit, necessarijs ad quietem, studium et pietatem modeste instructionj Jn dormitorio iuge silentium seruabitur; maxime examine conscientie vsque ad post pri- mam Alterius cubiculum nemo sine vrgente necessitate indredietur sub graui pena Lumen quisque hora nona precise extinguet nisi singulari gratia et ex causa alicui diutius lumen habere indulgentur. Cubiculum nullus mutabit, nec in eo aliquid no- tabile sine consensu Abbatis aut Prioris faciet. Cubiculum quisque tanquam pacis et quietis bonum studebit amare et nullibi libentius esse quam ibi. In cubiculo nullus tumultu aut aliquo strepitu vicinos conturbabit. In dormitorio omnes dormient nisi forsitan ratione officij aut alia ex causa Abbas cum aliquo dispensauerit Dormitorium claudetur post examen conscientie ad medium noe idque a Priore siue ab alio cuis Abbas id demandauerit et ille qui claudet diligenter cognoscet vtrum omnes in cubiculis suis sint. Post dormitorium clausum in cubiculo non inue- niri grauis culpe pena erit et extra dormitorium sine Abbatis copia pernoctare grauioris culpe Lecti sternentur semper post primam et qui in eo negligens fuerit portione aliqua in prandio priuabitur.
Caput vndecimum Statutum vnicum: De Religiosis foras proficiscentibus
Regula. Ille qui habet aliquo eundi necessitatem cum quibus prepositus nosserit ne debebit. Sacra scriptura. Honeste ambuletis ad eos qui foris sunt Ex visu cognoscitur vir amictus corporis visus dentium et incessus hominis enuntiant de illo Sicut piscis extra aquam cito mrotur: ita monchiis extra cellam leuiter distrahi- tur et inquinatur. Qui tetigerit picem inquinabitur ab ea. Quoties inter homines fui minor homo redij. Beatus monachus desolatus, cui mundus exilium celum patira cella paradisus est Beatus Religiosus deo deuotus cui oppidum carcer claustrum refrigerium labor requies solitudo solatium luctus gaudium silentium pacis hospitium Qui ad claustrum rumores seculares adferunt, mundum quodammodo in claustro introducunt et faciunt fratres reminisci que oportuit eos obliuisci Quamuis Religiosis expediat quam rarissime cum laicis hominibus foris versari in mundo; quem vltro deseruerunt ne mundanis collocutionibus inquenentur et ipsi minus homines redeunt quam abiuerunt: quia tamen nonnunquam nece- ssitas postulat cauendum sedulo est vt quando id euenit nunquam sine socio benedictione Abbatis et conuentu eoque in scriptis quando profectio ob...tationem requirit Caueant etiam inprimis ne tempus locum vel alias circumstantias et terminos prescripti commentus excedant: quia pena grauioris culpe erit ceterum tunc maxime in sermone in incessu statu habitu et omnibus moribus
[28] [religiosam]
religiosam, modestiam preferant nihilque faciant quod cuiusquam offendat aspec- tum: sed quod ipsorum decent sanctitatem vt domum reuertantur alienis ma- gis moribus suo exemplo bono conuersis: quam proprijs alieno malo peruer- sis. Adiugilabunt etiam vt si que vana et ad religionem nihil facientia foris viderint aut audierint foris relinquant ne magis istis onusti religiosorum confratrum suorum aures quoque onerent et eam conuersationem que in celis esse debet interturbent et ad terram retrahant
Caput duodecimum De Pastoribus sacellanis studentibus et extra monasterium agentibus Statutum vnicum
Quanquam Pastoribus a monasterio abesse permittitur; non tamen religio- nem et regulam negligere Itaque vt religionis quam sunt professi semper meminerint et vt huius memorie signa quedam edent priusquam a monaste- rio abeant religiosorum precum subsidium prius petent suppellectilem si que eis conceditur quam ad locum pastoratus laturi sunt, exacte et fide- liter in inuentarium descriptam Abbati tradent: deinde quotannis acceptorum expensorum et totius status domestici Abbati rationem reddent et a pastoratu benedictionem et absolutionem petent. Idem sacellanis obseruandum Nullus tamen Religiosus ad pastoratum facile emittetur qui non tres vt minimum annos in monasterio a sacerdotio religiose pie et irreprehensibili- ter (humanitas loquendo) versatus fuerit Religiosis foras ad studia mittendis certe quedam leges ab Abbate prescri- bi poterunt quibus ad amussim obtemorare debebunt Religiosi in alijs monasterijs viventibus sese conformabunt regulis et ordinationibus loci vbi degunt
Caput decimum Tertium Statutum primum. De susceptione et vestitione nouitiorum
In recipiendis Religiosis caute et diligenter prospiciendum est eo quod sepe improbi et correctionis impatientes et hypocrite facile et impondenter recepti probisque adiuxti graues molestias religioni adferre soleant Pro susceptione igitur aduenientium et habitum religionis postulantium prima solicitudo tenenda est vt neque pro dignitate generis neque pro mag- nitudine diuitiarum aut simili ex causa aliqui susciptantur: sed boni mo- res, bona indoles et voluntas precipue in suscipiendo consideranda sunt: Itaque non recipiantur vagi ignoti a religione et fide apostate non latini sermonis ignari, illegittimi aut spurij irregulares excomunicati aut aliqua Ecclesiastica censura innodati, non voto aliquo obligati non incurabili aut nota- bili morbo afflicti, ere alieno grauati non gibbosi aut mutilati aut notabili- ter deformes: nec ij quod facis canones et concilia sacerdotio et religione inha- biles censent. Vbi igitur Abbas quampiam in futurum religiosum susceperit per medium annum ipsius nares et indolem considerare faciet a directore aut alio et scitu necessaria docere quo etiam tempore refectorium cum nigra toga et templum cum superpellitio frequentabit:
[29] [et si]
BRU-AGSB-Z-n1813
et si idoneus indicatus fuerit volueritque ipse perseuerare monebitur a singulis reli- giosis misericordiam et admissionem ad annum probationis humiliter petere, in hec verba Pater supplico tibi vt facias mecum misericordiam suscipiendo me ad vestibi- onem et probationem ordinis et Regule S[ancti] Augustini, qua petita poterit Abbas conuocare Priorem Suppriorem Directorum et ceteros sacerdotes capitulares et eorum suffragea super suscipiendo audire, et si malor et sanior pars indicauerit suscipiendum, diem quo inuqnetiendus est Abbas prescribet et committet vestia rio vt vestes necessarias ind ictum diem preparet. Simili modo suffragium omnium sacerdotum colligendam vt aliquis ad professionem admittatur, quo ex pluralitate vocem de admittendo vel non admittendo statuatur Mouebitur etiam inuestiendus vt confessionem generalem et professionem fidei (si non fecerit) faciat. dum autem dies aduenerit et hora que Abbati placuerit ad ca- pitulum veniet ibique prostratus manebit ante altare donec interrogetur pro- vt sequitur. Quid petis charissime ad quod erectus in genibus respondebit: peto dej misericor- diam et vestram societatem. Hinc vlaterius petit Abbas utrum canonicum aliquot non obsistat impedimentum quo minus religionem intrare et profiteri valeat (impedimenta si nesciat poterunt ei per Abbatem aut aliquem assistentiam declarari, et si nullum imp.dimentum esse responderit Abbas aut alius ad hoc constitutus piam adhortationem ad eum habebit et ordinis difficultates molestias tentationes quas in initio in seruitio dei et regulari obseruantia perpessurus est; maxime in cohibendis et examaniendis proprijs voluntatibus, sensualitatibus et affectibus. Predicet etiam illi quanta districtione obseruatio vetorum et regule exigatur ab ijs qui vo- ta fearunt[?] et quam seuere negligentes et contemnentes indicandi sint a deo in extremo iudicio: cetera omnia que asperiora fuerint in ordine et duriora clarissime indicabit, Quare semper ob oculis habebit illud sapientis fili accedens ad seruitutem dei sta in timore et precara animam tuam ad tenta- tionem. Deinde inuestiendus interrogabitur ab Abbate an hec omnia pro salute sua et deo libenter subire velit et si ille coram omnibus prompte sue voluntatis pro- testationem fecerit, hoc modo: De sola dei et Religiosorum precibus confirmatus per dei misericordiam implere comitar: Respondebit Abbas dominus des tibi hec omnia adimplere vt ad vitam eternam possis peruenire Deinde ante Abbatem flectens, iunctas manus inseret inter manus eius dicetque ei Abbas que sequuntur Ex parte Dei et nostra suscipimus te et concedimus tibi nostram societatem; hac- tamen lege vt sunt in tua voluntate est infra annum redire ad seculum: ita est in nostra si (quod absit) conuersatio tua nobis non placuerit dimittere His dictis vestibus secularibus exuitur et religionis (prius tamen ab Abbate be nedictis) induitur et ab Abbate et Religiosis singulis in osculo pacis accipitur. Hinc ad sacrum proceditur et medius inter diaconum et subdiaconum ad altare deducitur, ibique hymnum Veni creator canere incipit cohro prosequente quo cantato ad subsellia educitur et sacrum communionem infra sacrum accipit. Inuestitus deinceps res suus Abbati aut cui Abbas iniunxerit custodiendas tradet, de quibus disponere potest cum voluerit; nihil tamen Religiosi aut domestici sine Abbatis
[30] [Consensu]
consensu ab eo accipient: et ex tunc vni Religiosorum boni testimonij et integre vite dirigendus committitur: de quo supra in statuto de directore nouitiorum satis am- ple dictum est.
Statutum secundum De Professione et ordine Professorum
Cum nouitius annum probationis expleuerit et constans et habilis inuentus fuerit, ad capitulum die ab Abbate constituto veniet, vbi cum prostratus gratiam Religiosorum petierit facultas recedendi si voluerit libere tribua- tur quod si persuerauerit optatus ei tribuatur assensus dicaturque ei vt anno sacram communionem se preparet et professionem propria manu scribat In ipsa missa in qua suscipiendus est post offertorium ad gradum altaris per diaconum et subdiaconum adductus se prosternet vestibusque iuxta eum positis et ab Abbate benedictis induetur cetere ceremonie seruabuntur pro consue- tudine monasterij: forma autem professionis est vt sequitur. Ego frater N. promitto deo auxiliante perpetuam contientiam, carentiam pro- prij et obedientiam tibi Reuerende Pater et successoribus tuis canonice insti- tuendis secundum Regulam S[ancti] Augustini et statuta huius domus. His dictis serie cogitabis et intelliget se ab omnibus que mundi sunt seque- stratum et alienum: ita vt nullius prorsus rei; vti nec sui quidem ipsius sine Abbatis auctoritate haberit potestatem: continuo etiam ob oculos haberit illud euangelicum qui ponit manum suam ad aratrum et respicit retro non est aptus regno dei Ordo Religiosorum erit... quem cuique dedit professio; nisi Abbas aliquem ex causa ad tempus preposuerit aut postposuerit: vel nisi quis professione antiquiorem propter sacros ordines precesserit; si quis tamen ordinem nostrum ad alium suscipien- dum deseruerit, redietis vltimum locum obtinebit
Caput decimum quartum Statutum vnicum. De claustro Religiosorum
Quod non egredientur sine Abbatis aut Prioris consensu Claustrum Religiosorum erit Choris dormitorium Ambitus capitulum Re- fectorium Calefactorium et pomarium (quod constat tribus aut quatuor men- suris terre, vsque ad piscinam exclusiue
Caput decimum quintum De septis monasterij
Septa monasterij sunt, que egredi non possunt Religiosi sup pena grauiores culpa: Area sine planities anterior cum bassicourto vsque ad vinaria fossata et cemeterium perochie exclusiue Vt paci et quieti Religiosorum et animarum illorum bene et secure consultum sit et ne ... domini quod et leue et suaue predicatur graue et insuaue re...atur, nullatenus intendit Abbas vllum obligare ad culpam in preuarica- tione horum statutorum: sed ad penam tantummodo in hisce statutis compre- hensam, aut ab Abbate infligendam; nisi preceptum ex causa intercesserit et contemptus secutus fuerit: ea tamen que directi contra vota tria substantialia
[31] [et precepta]
BRU-AGSB-Z-n1813
et precepta dei et Ecclesie militant per se ad culpam et peccatum obligare sciuntur.
Statuta quae Abbas prescribit nouitijs et Iunioribus
Imprimis oculos docebuntur habere demissos et custoditos; presertim in Ecclesia capitulo et refectorio. Item submisse et non precipitater loqui. Silentium omni tempore aretissime seruare; maxime post examen conscientie vsquam ad post lectionem In omnibus moribus et motibus omnem modestiam et humilitatem pre se ferre Reuerentiam et honorem singulis Religiosis exhibere; maxime Prelato, Priori directori et senioribus. marbus et consuetudinibus secularibus dissuescere: Religiosis et monasticis assuerscere. Mala sua et peracta antiqua deplorare et lachrimis punire. Propriam volun- tatem omnino exire. Proprium consiliu propter bonum obedientie deserere et alterius postponere. Vitia et carnales concupiscentias tempestiue reprimere. Humilia queque et viliora opera et quoscumque labores alacri animo amplecti et exequi propter deum et sui ipsius mortificationem mundo plane mori et deo venere soli Externa et mundana negotia nulla- tenus curare aut querere Alienis negotijs se non ingerere, aut aliquo modo intromittere Cubiculi quietem et saluti mimicum omni studio vitare. Lectionibus sacris, orati- onibus, compunctioni cordis et sanctis meditationibus et etiam labori manuum cum Directoris consilio assidue insistere. Dominicum passionem aut saltem punctum vnum quotitidie ad anime consolationem deuote recolere Animum suum ad internum feruorem et spiritualem affectum cum moderamine et directoris consilio excitare. Tentationes suas et arcana cordis directori aut confessarijs suis libenter aperire et manifestare. Nihil facere quod velint directorem suum celare Colloquijs aliorum nullatenus se ingerere et coram alijs vix loqui et ad interroga- ta cum reuerentia capite aperto et summa modestia humiliter et paucis respon- dere; ob... etiam equalibus capite comiter annuere. Ad omnia vbi eos plentes esse oportet; maxime ad diuinum officium capitulum referionem: omnibus omissis pulsu audito alacriter acc...ere A directore correpti veniam humiliter petere Cum in officijs suis negligentes fuerint; aut contando, legendo notabilem confusionem fecerint, directori culpam agnoscere et veniam petere Cum in templo aliquo modo ...auerint digeto pauimentum tangere in erroris con- fessionem Coram Religiosis in refectorio et alibi pro directoris prudentia culpas fateri Semel aut bis in septimana auxilium orationum Religiosorum pro emendatione et stabilitate priuatim et publice implorare
[32] [de dormit.]
Ex dormitorio sine directoris consensu non descendere nisi ad officia communia Dominicis et festiuis diebus sacrum quod immediate post primam dicitur, in sub sellijs sacerdotum audire Priuatis missis libenter inseruire Dum ad missas minist- rant, diligenter attendere ad sacrificantem et si in aliquo per negligentiam ei defuerint veniam humiliter petere Ad ignem continuum silentium seruare aut silentio meliora dicere Commun... recreationi sinue directoris consensu non deesse in eaque modeste et comi- ter sese recreare Adiuuicem nil nisi de salute anime et profectu spirituali sermonem habere Ab otiosis et detractorijs verbis aut murmuratorijs penitus abstinere Nulli extraneo sine teste et directoris consensu loqui A Religiosis foris venientibus genu flexo orationum subsidium petere et prelatorum ac dignorum manus exosculari Latine inter se loqui Dubia visa vel audita niti semper in melius interpretari. Incerta nullo modo affirmare aut indicare Rixas aut lites toto solicitudine impedire Si quispiam quampiam offenderit mox flexis genibus veniam ab inciuem petere Cum pertranseunt venerabile sacramentum vnoque genu flectentes reuerentiam facere. Ad altaria profunde inclinare; idem in capitulo et refectorio ad ima- ginem Christi crucifixi Cum aliquid alicui porrigunt caput inclinare. Dum vero Abbati quid porri- gunt manum ipsius exosculari Non dare aut recipere munuscula aut litteras quantumuis parua sine di- rectoris consensu. Numquam ad anteriorum planitiem sine Abbatis vel Prioris consencu ire Abbatem Reuerendi Patris vocabulo nominare Priorem Patris Prioris Supprio- rem Patris supprioris, directorem P[atris] directoris Pastorem domini Pastoris Lectorem si religiosus sit P[atris] Lectoris alias domini latoris ceteros sacerdotes Patres vel dominos; non sacerdotes fratres. Extra horam prandij sine directoris licentia non bibere Quando a Prelato etiam alterius monasterij alicuis propinatur capite aperto per- manere donec ille biberit, nec cuiquam Prelato facile prominare etiam feris non etiam Priori directori aut extraneo ad aliam mensam sedenti Cum chorum exire coguntur vel vonuentum rationem Abbati aut directori dan- tes veniam petere A communi conuentu nunquam abesse sine Abbatis aut consensu Singulis dominicis vt minium confiteri Alterius dominicis sacram co- mmunionem recpitere: sed in aduentu domini et quadragesima singulis octiduis Jtem festis duplicibus prime classis: tuncque flexis genibus a se mituo veniam petere in hac forma: frater supplico tibi vt mihi ignorans propter deum: site in aliquo offenderim aut inordinatis moribus scandalisauerim
[33] [... die]
BRU-AGSB-Z-n1813
die communionis per totum diem silentium tenere et pijs exercitijs vacare In cena domini ab omnibus religiosis veniam petere in hac forma: Peter aut frater supplico tibi propter amorem passionis domini nostri Iesu Christe vt mihi ignoscas in quo toto hoc anno te offendi aut inordinatis moribus scandulisaui Ad cellas suas neminem admittere sine licentia Culinam et alias officinas sine consensu et necessitate non intraire Abbatem non adire post examen conscientie: nec alias sine directoris consensu.