BRU-AGSB-Z-n1751
Algemene gegevens
Opmerkingen analytische datum: Het stuk is niet gedateerd. // Bijkomende dateringen: "in het jaer 1521 … den 13. 7bre" (13/09/1521); "1523"; "1645"; "1686"; "meij 1721" (05/1721); "1736"; "1698".Type: Overzicht van de manier waarop de schoolmeester van Roeselare in het verleden aangesteld werd, met de bedoeling aan te tonen dat enkel de abt van Zonnebeke, als scholaster, het recht heeft deze aan te stellen
Beschrijving: Overzicht van gebeurtenissen betreffende de scholasterij en het schoolmeesterschap te Roeselare: op 13/09/1521 begon een proces tussen de abt van Zonnebeke en Egedius Veranneman, de door de abt aangestelde scholaster voor Roeselare, tegen een zekere Coppenolle, die school hield te Roeselare zonder de instemming van de abt. De magistraat van Roeselare stond aan de zijde van Coppenolle. In zijn uitspraak bepaalde de officiaal van Doornik dat enkel de abt van Zonnebeke het recht had om iemand toestemming te geven om in Roeselare school te houden. Na deze uitspraak werd het schoolmeesterschap geregeld toegestaan door de abt, zonder tussenkomst van de magistraat. Na de vereniging van enkele Roeselaarse beneficies door de bisschop van Brugge in 1645 werd meester Anthone van Haelewijn meester van de Roeselaarse scholen in 1686. Meester Michiel Haespeslagh werd in 1721 opgevolgd door zijn zoon, Anthone Haespeslagh; hij was voorzien van een aanbevelingsbrief van de deken, waarin vermeld werd dat zijn kandidatuur ook gesteund werd door de magistraat van Roeselare. Hij bleef schoolmeester tot 1736, maar ook hier was er nooit sprake van een 'privatieve presentatie' door de magistraat. Ook de grauwzusters hadden in 1698 de aanbeveling van de deken en de magistraat. Hieruit besluit de opsteller dat een zekere 'ghepresumeerde transactie' [een aanstelling van een schoolmeester door de magistraat?] nooit effect heeft gehad.
Opmerking: BRU-AGSB-Z-n1751 neemt BRU-AGSB-Z-n1751* over; zie daar voor namen, instellingen en functies.
Tekst
Alvooren te noteren dat in het jaer 1521 is inghestelt den 13. [novem]bre proces van weghens den abt van Sonnebeke beneffens eenen Egedius Veranneman priester ghestelden Scholaster van Rousselaere door den voorseijden abt teghen eenen seekeren heere coppenolle die pretenderde Schole te houden tot rousselaere sonder consent vanden abt van Sonnebeke ende voornomden veranneman waer bij hun ghevoeght hebben met den voorseijden coppenolle de burghemeesters ende schepenen van rousselaer[e] voor den officiael van doornick onder welckx bisdom alsdan was sorterende de stadt van rousselaere ende is gheeijndight 1523: in het welcke is ghedecideert ende bij sententie ghedeclareert onderteekent door dito officiael dat den abt van Sonnebeke alleene de maght heeft van te presenteren ende te stellen Scholmeesters van rousselaere als blijckt uijt dese worden inde selve sententie ghespeficeert
R[everendus] in Chr[ist]o p[ater] D[omi]n[u]s abbas pro tempore monasterii B[eate] marie de Zonnebeke morin[ensi]s diecesis fuit et est in possessione vel quasi juris patronatus prefate ecclesie ac presentatio omnium et Singulorum beneficiorum ac collatio Scholastrie eiusdem ecclesie habuit et habet jus disponendi et instituendi stipendiandi distituendi et surrogandi personam idoneam pro tempore in scholastria de roulario cum omnibus juribus libertatibus immunitatibus franchisiis et privilegiis ordinandi et constituendi Sic et taliter quod nemo alius potuit aut habuit potesq[ue] aut habet jus deputandi ponendi aut instituendi
scholasticum ad instruendum juvenes publice ad scholas euntes et redeuntes nisi de consensu abbatis predicti ac solario per scholasticos solvendo ad utilitatem scholastici per abbatem predictum deputatum et observatum prout adhu usitatur et observatur
uijt craghte van dies sijn van tijdt tot tijdt consecutivel[ijck] gheconferreert gheweest de selve scholastrie sonder de minste interventie vanden magestraet van rousselaere sonder eenighe mentie van dierghelijcke transactie
Selve alswanneer unie is gheschiet [in de marge ingevoegd: 1645] door den heer bishop van brugghe met consent vanden abt van Zonnebeke ten versoucke vanden heer pastor ende magistraet van rousselaere vande beneficien van S[in]te Michiel ende de heijlighe drievuldigheijt ende aen dies gheannexeert het officie van Sscholastici midts stellende eenen substituijt ofte scholmeester door ons gheadmitteert en isser niet de minste mentie ghemaeckt van het voorseijde presumeerde transactie ende privative presentatie ter contrarie heer ende meestere anthone van haelewijn priester 1686 alsdan possesseur vande voorseijde beneficien ende uijt craghte van dies costere ende meester vande scholen tot rousselaere ghepresenteert bij requeste ende supplicatie aenden abt van Zonnebeke opdat hij believen te stellen ende Substitueren meester michiel haespeslagh het welcke is gheconsenteert gheweest voor drie jaeren naer wel[cke] wederom is ghecommen om te moghen continueeren ende dat van drie jaeren tot drie jaeren tot dat ghecommen is anthone haespeslagh sijne sone meij 1721 met eenen brief van recommandatie van weghen mijn heere de Deken die shrijft oock te wesen het versouck van den magistraet als heeft hierover commen spreken den heere Pensionaris ende Greffier meulenaere niet twijffelende als uijt den naeme vanden magistraet dat hij aen selve aenghenaeme was ende ons heeft ghepresenteert
requeste ende ghesupplieert om te moghen succedeere[n] in het houden vande scholen aen sijnen vadere aenden welcken is gheaccordeert de voorseijde permissie voor drie jaeren als voor desen die de selve supplicatie t'elcken de drie jaeren heeft vernieuwt ende prolongatie heeft ghecreghen alsvooren tot ende het leste 1736 sonder oijts eenighe mentie te maeken van eenighe transactie van privative presentatie van weghen den magistraet tot voordere confirmatie alswanneer dat grauwe susters ghecommen sijn naer rousselaere [...?] 1698 om hun aldaer te stabileren ende jonghe dochters te leeren hebbe de selve supplicatie ghedaen met recommandatie ghedaen van de heer Deken frans seggende dat het aenghenaem is was aenden magistraet ende profijtigh voor de stadt van rousselaere welcke alles gheconsidereert de ghepresumeerde transactie is het saeken datter eens eene heeft gheweest noijt gheenen effect en heeft ghehadt het welcke te meer is te presumeren midts in die presumeerde transactie gheenen abt en wordt ghedomineert nochte staet dat hij het selve heeft onderteekent