BRU-AGSB-Z-145

Algemene gegevens

Opmerkingen analytische datum: Bijkomende datering: "Datum anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo secundo feria sexta ante festum Beati Barnabe apostoli mensis vero junij die quinta" (05/06/1472). De feestdag van de Heilige Barnabas valt op 11 juni; in 1472 viel de vrijdag vóór 11 juni op 5 juni, wat klopt met de rest van de datering. // Sixtus IV werd paus in 1471; 1473 valt dus inderdaad in zijn tweede pausjaar. // Angilis(1), 51, nr. 6: '1473'.

Type: Sententie van de officiaal van Doornik in een geschil tussen Grisolius de Thorout en Mouvandus de Rollario betreffende het bezit van de kapelanij van Sint-Joris te van Roeselare

Beschrijving: Uitspraak door de officiaal van Doornik in een geschil tussen Grisolius de Thorout (eiser) en Mouvandus de Rollario (verweerder), priesters, die elkaar het bezit van de kapelanij van Sint-Joris te Roeselare betwisten. Grisolius voerde aan dat sinds mensenheugnis de abt van Zonnebeke het recht heeft om een geschikt persoon voor te stellen aan de bisschop van Doornik, vanwege het feit dat de abdij het patronaatsrecht voor de kerk van Roeselare bezit. Na de dood van de laatste kapelaan, Jacobus Vandenbussche, had de abdij Grisolius als nieuwe kapelaan voorgesteld aan de bisschop. Mouvandus bracht hiertegenin dat de voorouders van heer Johannes de Lichtervelde van de paus de toelating verkregen hadden om de kapelanij te stichten, en om de kapelanij toe te kennen, en dat zij reeds sinds mensenheugnis van dit voorrecht gebruik maakten. Volgens hem werd de eiser ten onrechte in het bezit gesteld van de kapelanij. De officiaal spreekt zich uit in het voordeel van de eiser.

Opmerking: Angilis(1), 51, nr. 6 vermeldt: "Fonds Zonnebeke, n° 132." // Angilis(1), 57, nr. 6 vermeldt: "Le sceau en cire brune dont la moitié seulement est conservée, pend à double queue de parchemin."

Tekst

[overgenomen uit Angillis(1), pp. 51-57]

[p. 51]

In nomine Domini amen. Universis et singulis presentes litteras sive presens publicum instrumentum inspecturis, officialis Tornacensis, salutem in Domino. Notum facimus quod in causa beneficiali coram nobis, in curia Tornacensi, auctoritate ordinaria mota et aliquandiu ventilata per et inter discretos viros Dominum Grisolium de Thorout ex una, et dominum Mouvandum de Rollario, presbyteros, ex altera partibus, occasione et ad causam capellanie perpetue fundate ad altare sancti Georgii infra limites parochie de Rollario, Tornacensis diocesis, quam quelibet dictarum partium ad se de jure dicebat pertinere, citatione pro parte dicti domini Grisolii actoris contra eundem dominum Mouvandum in hac parte reum sive defensorem, et quoscumque alios in eadem capellania jus habere pretendentes et sua in hac parte interesse putantes, executa et coram nobis reportata prefatus dominus Grisolius actor, certa die sibi ad hec assignata suam petitionem sive libellum coram nobis dedit et exhibuit in scriptis, sub his verbis: Coram vobis, venerabili et circumspecto viro domino suo, domino officiali Tornacensi, judice ordinario et competente, partium infrasciptarum dicit et in jure proponit discretus vir dominus Grisolius van Thorout, presbyter, capellanus capellanie perpetue sancti Georgii site et fundate infra limites parochie de Rollario, Tornacensis diocesis, actor, contra et adversus quemdam Mouvandum de Rollario, pro presbytero se gerentem, reum, verum esse quod a tanto tempore et per tantum tempus, cujus initii sive contrarii memoria hominum non existit, abbas monasterii Beate Marie de Zijnnebeke, ordinis canonicorum regularium sancti Augustini, Morinensis diocesis, pro tempore, ad causam juris patronatus parochialis ecclesie de Rollario ac dependentium ejusdem, est in possessione pacifica ad predictam capellaniam, infra limites dicte

[p. 52]

parochie de Rollario, ut pretangitur constitutum, illlius vacationis tempore occurrente, personam ydoneam reverendo in Christo patri et domino domino episcopo Tornacensi vel ejus vicariis presentandi; quoque nuper dicta capellania per obitum quondam Jacobi Vandenbussche, clerici diocesis Tornacensis, dum viveret ipsius capellanie ultimi possessoris, vacantem, venerabilis pater dominus abbas modernus dicti monasterii prefatum dominum Grisolium actorem, tanquam habilet et ydoneum, ad predictam capellaniam, eidem domino episcopo Tornacensi seu ejus vicariis, presentavit pretextu cujus necnon collationis et provisionis subsequutarum per eumdem dominum Episcopum seu ejus vicarios dicto actori factarum possessionem ejusdem capellanie idem actor legitime est assequutus. Et licet eadem capellania, cum suis juribus et emolumentis universis, dicto actori et nulli alteri competierit et competat atquem debeatur de jure, nichilominus tamen dictus Mouvandus, reus, premissa sciens et ignorare non valens, quo spiritu motus nescitur, in dictam capellaniam se intrusit seu intrudi fecit, ipsamque capellaniam injuste et indebite occupavit et occupat, ac ipsum dominum Grisolium, acotrem, quominus dicta capellania cum singulis juribus et emolumentis ejusdem gaudere possit aut valeat, de facto impedivit et impedit in magnum dicti actoris dampnum, prejudicium et gravamen. Ex quibus premissis veris existentibus et que reus vera fore cognovit vel que sufficiunt ex eisdem concludens petit et humiliter supplicat dictus actor per vos dominum suum prelibatum ac vestam definitivam sententiam sive decretum dici prejudiciari et declarari ante dictas presentationem, collationem et provisionem, cum omnibus inde sequutis fuisse et esse justas ac rite et debite obtentas, vexationesque et molestationes seu impedimenta per dictum reum actori in premissis factas et prestitas, factaque et prestita fuisse et esse indebitas, injustas et iniquas, ac indebite, injuste et inique atque de facto prestitas et propterea eidem actori capellaniam antedictam cum singulis juribus et pertinentiis suis universis

[p. 53]

adjudicandam fore et per vos adjudicari ac sibi actori jus in ea competere declarari et pronunciari dictoque reo de et super praemissis silentium perpetuum imponendum fore et per vos imponi in hiis quoque et ad hec ac in expensis hujus litis jam factis et passis de fiendis protestantem reum finaliter condempnari aliasque fieri justiciam, offerens se premissa que facti sunt et in facto consistunt sufficienter probaturum citra quamcunque superfluam probationem ad quod se non astringit, sed protestatur sibi valere que probari poterunt ex eisdem jure addendi, minuendi, mutandi, corrigendi eademque praemissa in melius reformandi ac quovis alio juris beneficio sibi actori manente salvo vestrum benignum officium humiliter implorando. Datum anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo secundo, feria sexta ante festum beati Barnabe apostoli, mensis vero Junii die quinta.

Ad quam quidem petitionem dictus dominus Mouvandus reus etiam in scriptis respondit ac in effectu proposuit et allegavit quod dudum a summo Pontifice auctoritate apostolica concessa extitit facultas sive auctoritas predecessoribus nobilis viri domini Johannis de Lichtervelde, militis, domini temporalis de Staden, fundandi et conferendi capellaniam superius declaratam et personam ydoneam ad eandem tempore vacationis occurrentis presentandi de qua quidem auctoritate predicti de Lichtervelde usi et gavisi fuerunt tamdiu quod memoria hominum in contrarium non existit et de hoc semper fuerunt et sunt in vera possessione dicte auctoritatis de noticia et scientia dominorum abbatus de Zunnebeke, predecessorum abbatis moderni, qui numquam dictis de Lichtervelde aliquam turbationem vel inquietationem in dicta possessione facere potuerunt, quam si fecissent ipsi de Lichtervelde, optimo eorum jure adminiculante, restitissent et defendissent, hiis tamen non obstantibus placuit nuper abbati moderno dicti monasterii de Zunnebeke antedictam capellaniam conferre predicto actori et ipsum ad eandem presentare quiquidem actor in illa se intrusit seu

[p. 54]

intrudi fecit et eandem injuste occupavit et occupat, prefatum dominum Mouvandum sua possessione spoliando in ejus maximum prejudicium et gravamen. Et propterea quia prout subjunxit spoliatus ante omnia debet restitui, concludens petiit dictus reus prefatas presentationem, collationem et provisionem de pretacta capellania ante fato actori factas et quidquid inde sequutum est, fuisse et esse injuste et indebite factas ac nullius fore momenti eidemque reo dictam capellaniam possessionem ejusdem et omne jus quod verus possessor habere potest, adjudicari debere prefatoque actori silentium imponendum fore ac eum in expensis litis condempnari. Et deinde lite a partibus ipsis juxta usum et stilum dicte curie tornacensis procedere volentibus in hac parte legitime contestata ac jurato de calumpnia ut decuit pluribus quoque testibus necnon litteris juribusque et mandatis per quamlibet dictarum partium contra alterutram tam coram nobis quam in partibus coram certis adhoc a nobis deputatis commissariis productis et receptis ipsisque testibus juratis auditis et examinatis ac eorum depositionibus in scriptis redactis et per nos more solito publicatis ac ipsis partibus in hiis que contra alterutram hinc inde dicere et allegare voluerunt ad longum exauditis, ceterisque judicialibus rite peractis ac concluso per nos in hac causa tandem die hodierna subscripta partibus ipsis ad audiendum jus et decretum nostrum sive nostram sententiam definitivam super premissis et in hac causa per nos sibi dici et proferri per continuationem assignata instantibus et comparentibus personaliter et constitutis coram nobis in judicio, in dicta curia Tornacensi, discretis viris Judoco de Cottignies, clerico, dicteque curie Tornacensis notario jurato tanquam procuratore et convocatione dicti domini Grisolii actoris ex una, et Johanne Dibbout etiam clerico et dicte curie Tornacensis notario jurato, tanquam prefati domini Mouvandi rei procuratore ex altera partibus. Nos in judicio, in dicta curia Tornacensi, pro tribunali sedentes, et habentes solum Deum pre oculis, de jurisperitorum con-

[p. 55]

silio super hoc nobiscum communicato, jus et decretum nostrum sive nostram sententiam diffinitivam super premissis et in hac causa duximus et protulimus, dicimusque et proferimus in scriptis in hunc modum:

In Dei nomine amen. Cognitis hujus cause beneficialis meritis et attentis que animum nostrum movere debuerunt per hanc nostram sententiam diffinitivam quam de jurisperitorum consilio super hoc nobiscum communicato ferimus in hiis scriptis pronunciamus et declaramus collationem, provisionem et investituram domino Grisolio de Thorout, presbytero, actori, de capellania perpetua fundata ad altare sancti Georgii infra limites parochie de Rollario, Tornacensis diocesis, per obitus quondam Jacobi de Busco tunc vacantee, factas cum aliis inde sequutis, fuisse et esse canonicas suumque debuisse et debere sortiri effectum, dictamque capellaniam, cum suis juribus et pertinentiis universis eidem domino Grisolio de jure spectasse et pertinuisse, spectareque et pertinere ac adjudicandum fore et adjudicamus decernentes domino Mouvando de Rollario, ex adverso principali, in dicta capellania seu ad eam nullum jus competiisse aut competere, ipsumque ab eadem amovendum fore et adiudicandum, ac amovemus et adjudicamus sibi domino Mouvando pro hac vice vacationis silentium imponentes ac eum in expensis hujus litis, earum taxatione nobis reservata, condempnantes.

Lecta, lata et promulgata fuit presens forma per nos Johannem Zadelaere, decretorum doctorem, officialem Tornacensem, in dicta curia episcopali Tornacensi, anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo tertio, indictione sexta, mensis vero Junii die quinta, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Sixti divina providentia Pape quarti anno secundo, presentibus ibidem venerabilibus, honorabilibusque et discretis viris magistris

[p. 56]

Johanne Pavonis, sigillifero Johanne Hermetis et Ludovico de Crudenare, promotoribus, Adam de Riekebeke, Jacobo de Albello, Nicolao Danckaerd, Rogero de Gauley et Ostone de Atrio, clericis notariis dicte curie Tornacensis, testibus ad premissa vocatis et rogatis.

Verum quia parum prodesset sententias ferre nisi executioni mandarentur, idcirco vobis omnibus et singulis presbyteris, notariisque et tabellionibus publicis per civitatem et diocesim tornacensem constitutis, et vestrum cuilibet insolidum damus in mandatis quatenus premisa omnia et singula legatis, publicetis, notificetis, intimetis et insinuetis, ubi, quando, ac totiens quotiens opus fuerit et super hoc fueritis requisiti, seu vestrum alter fuerit requisitus, necnon prenominatum dominum Grisolium de Thorout in corporalem, realem et actualem possessionem capellanie predicte juriumque et pertinentiarum ejusdem ponatis et inducatis, seu id faciat vestrum alter cum solemnitatibus in talibus fieri consuetis nobis quidinde factum fuerit fideliter rescribente.

In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes litteras sive hoc presens publicum instrumentum hujusmodi nostram sententiam in se continentis sive continens per dilectum notarium publicum, scribam nostrum, subscriptum fieri signarique et subscribi mandavimus ac sigilli sedis Tornacensis jussimus appensione communiri. Datum et actum anno, indictione, die, mense, locoque, et pontificatu ac presentibus testibus suprascriptis.

Et ego Walrandus de Bauffremeze, clericus Tornacensis diocesis, publicus apostolica auctoritate ac venerabilis curie episcopalis Tornacensis notarius, et ejusdem curie scriba juratus, quia finem prescripte pronunciatione et promulgatione ac aliis premissis omnibus et singulis dum sicut premittitur per venerabilem et circum spectum virum dominum meum dominum officialem Tornacensem, ut coram eo decerentur, agerenturque et fierent unacum prenominatis testibus presens fui, eaque sic fieri vidi et audivi. Idcirco has presentes litteras sive hoc presens publicum instrumentum hujusmodi

[p. 57]

sentenntiam in se continentes sive continens exinde confeci signoque meo solito et consueto signavi de mandato dicti domini officialis Tornacensis, unacum appensione sigilli sedis Tornacensis, hic me manu mea propria subscribens in testimonium premissorum requisitus et rogatus.

W. de Bauffremez.

[op de rug:]

Rousselare actio sententie domini officialis Tornacensis super capellan sancti Georgii ter Beths in parochia Rollarii, anno 1473.